دارایی های ثابت
به دارایی هایی گفته میشود که عمر نسبتا طولانی دارند و در جریان عملیات عادی موسسات مورد استفاده قرار می گیرند.مانند زمین ، ساختمان ، تاسیسات ، وسایط نقلیه ، اثاثه و منصوبات و ....
بهای تمام شده یک دارایی برابر است با قیمت نقدی + هزینه حمل و نصب و راه اندازی
مخارج پس از تحصیل دارایی.
الف- مخارج جاری و در صورت سود و زیان منعکس میشود مانند:
تعویض و نوسازی- گسترش و الحاق – جابه جایی و نصب – تعمیر و نگهداری – تعمیرات اساسی
ب – مخارج سرمایه ای :در صورت با اهمیت بودن مبلغ تحت عنوان مخارج سرمایه ای محسوب و به حساب دارایی منظور می گردد. و از مجرای فرایند استهلاک به عنوان هزینه های جاری به دوره های آتی تخصیص می یابد.
مخارج سرمایه ای دارای چهار ویژگی است
1- باعث افزایش عمر مفید شود
2- افزایش ظرفیت تولیدی
3- بهبود اساسی در کیفیت بازدهی
4- کاهش قابل ملاحضه بهای تمام شده کالاهای تولیدی با استفاده از دارایی
تعویض و نوسازی
اگر ارزش دفتری قطعه قدیمی مشخص باشد.
در این مرحله دارایی قدیمی از حسابها حذف و دارایی جدید در دفاتر ثبت میشود.
استهلاک انباشته قطعه قدیمی ***
زیان ناشی از کنار گذاشتن قطعه قدیمی***
قطعه قدیمی***
بابت کنار گذاشتن قطعه قدیمی
قطعه جدید **
نقد ***
بابت جایگزینی قطعه جدید
اگر ارزش دفتری قطعه قدیمی مشخص نباشد
اگر تعویض و نوسازی باعث افزایش کارایی شود در اینصورت مخارج تعویض یا نو سازی به بدهکار حساب دارایی مربوطه منظور و طی باقیمانده عمر مفید دارایی مستهلک می گردد.
اگر تعویض و نوسازی باعث افزایش عمر مفید دارایی باشد در اینصورت تعویض یا نو سازی به بدهکار حساب استهلاک انباشته دارایی منظور می گردد.
گسترش و الحاق:
افزودن دارایی جدید و جداگانه به دارایی های موجود یا توسعه آن را در اصطلاح گسترش و الحاق می نامند این مخارج در طول عمر براوردی دارایی جدید یا باقیمانده عمر دارایی قدیمی هر کدام که کوتاه تر باشد مستهلک میشود.
مخارج جا به جایی و نصب مجدد
در صورتی که بهای تمام شده و استهلاک انباشته نصب اولیه ماشین الات مشخص باشد ابتدا مانده آن حسابها را حذف و به میزان ارزش دفتری زیان شناسایی می شود و سپس مخارج نصب مجدد در دفاتر ثبت می شود
اما در صورتی که ارزش دفتری نصب اولیه مشخص نباشد مخارج انجام شده در صورت با اهمیت بوده در حسابی جداگانه به نام مخارج جابه جایی و نصب مجدد ، ثبت و طی مدتی کمتر از دوره های انتفاع مورد انتظار آن مستهلا می شود.( مانده این حساب در ترازنامه تحت عنوان سایر دارایی ها یا مخارج انتقالی به دوره های آتی منعکس می شود) و در صورت جزئی بودن به عنوان هزینه دوره جاری منظور می گردد.
مخارج انجام شده در تاسیسات استیجاری ( مورد اجاره )
مخارج انجام شده در تاسیسات مورد اجاره ، در طول مدت اجاره یا عمر دارایی هر کدام که کوتاهتر باشد مستهلک میشود.
کنار گذاری دارایی ثابت
در برخی موارد ممکن است برخی از داراییهای ثابت تولیدی از مد افتاده و یا در بازار قابل فروش نباشد و یا به دلایل دیگر از خط تولید خارج نموده و کنار گذاشت در اینگونه موارد :
الف – اگر دارایی ثابت مذکور را کلا دور بیاندازیم باید به میزان ارزش دفتری داراییهای ثابت مذکور زیان شناسایی شود به عبارت دیگر :
زیان ناشی از کنار گذاری دارایی ثابت ×××
استهلاک انباشته ×××
دارایی ثابت×××
ب –اگر دارایی مذکور را به انبار منتقل کنیم با این قصد که در اینده مورد استفاده قرار خواهند گرفت ، در اینصورت ارزش آن را خالص نموده و در زمان تنظیم ترازنامه از بخش داراییهای ثابت به بخش سایر داراییها منتقل می کنیم . بابت خالص نمودن ارزش آن :
دارایی ثابت ***(ارزش دفتری)
استهلاک انباشته***
دارایی ثابت***(قیمت تمام شده)
عملیات تحصیل دارایی به صورت اقساطی
مثال: شرکت دلتا در تاریخ1/1/74 یک دستگاه ماشین آلات که قیمت نقدی آن 10340000 ریال بوده به قیمت 12000000 ریال خریداری نمود. شرکت دلتا بابت خرید ماشین آلات مذکور یک سوم قیمت آن را نقدا پرداخت نموده و بابت مابقی آن 4 فقره سفته 2000000 ریالی به سر رسیدهای 29/12/74 الی 77 صادر و تسلیم فروشنده نمود . نرخ بهره فروشنده 10% بوده است.
1/1/74 ماشین آلات 10340000
بانک 4000000
اسناد پرداختنی6340000
بابت خرید ماشین آلات
29/12/74 هزینه بهره 634000
اسناد پرداختنی1366000
بانک2000000
29/12/75 هزینه بهره 497000 4974000= 1366000 - 6340000
اسناد پرداختنی1503000
بانک2000000
29/12/76 هزینه بهره 347000 3471000= 1503000 - 4974000
اسناد پرداختنی1653000
بانک2000000
29/12/77 هزینه بهره 182000 1818000= 1653000 - 3471000
اسناد پرداختنی1818000
بانک2000000